Bu dersin sonunda öğrenciler; 1) Palyatif bakımla ilişkili kavramları, ilkeleri ve hizmetleri tanımlayabilecektir. 2) Palyatif bakımda hemşirenin rollerini tartışabilecektir. 3) Birey ve ailesinin gereksinimlerini yaşam kalitesi kavramına göre belirleyebilecektir. 4) Ağrı ve yaygın görülen diğer semptomları değerlendirebilecektir. 5) Etik ve yasal konuları tartışabilecektir.
DERSİN VERİLİŞ BİÇİMİ
Yüz Yüze
DERSİN ÖNKOŞULLARI
Yok
ÖNERİLEN DERSLER
Yok
DERS TANIMI
Bu dersin amacı; kriz, ölüm, kayıp, yas süreci kavramları, ölümü yaklaşan hastanın rahatını sağlama, terminal dönemde bireyin ve ailenin desteklenmesi ve yaşam kalitesinin sürdürülmesi, hospice hizmetleri ve diğer organizasyonlar, palyatif bakım ekibi, rol ve işlevlerinin tartışılmasıdır.
DERS İÇERİĞİ
HAFTA
KONULAR
1. Hafta
Program Tanıtımı ve Tanışma
2. Hafta
PALYATİF BAKIM: GİRİŞ, Palyatif bakımın tanımı ve felsefesi, Palyatif bakımda multidisipliner yaklaşım, Palyatif bakımda hemşirenin rolleri, Hospis ve Yaşam Sonu Bakım (End of Life Care), Yaşamın sonunda hemşirelik bakımının geliştirilmesi
3. Hafta
Hasta ve ailesinin gereksinimlerin tanılanması, Palyatif bakım gereksinimi olan bireyin yaşam kalitesi modeline göre değerlendirilmesi
4. Hafta
Pediatrik Palyatif Bakım
5. Hafta
İLETİŞİM VE KÜLTÜREL YÖNLER: Yaşamın sonunda hasta ve aile ile iletişim, Kültürel /Spritüal Yönler, Kültürel inançlar, (ekip, hasta, aile), Kültürel değerlendirme, Spritüal/Manevi değerlendirme
6. Hafta
Palyatif Bakım Hizmetleri: Ülkemizdeki mevcut durum ve Deneyimlerin Paylaşımı, Katalonya Onkoloji Merkezi Palyatif Bakım Deneyimi, SB Abdurrahman Yurtaslan Onkoloji Hastanesi Palyatif Bakım Merkezi Deneyimi
7. Hafta
SEMPTOM YÖNETİMİ: A.Ağrı Yönetimi, Yaşamın sonunda ağrı kontrolündeki engeller, Ağrının değerlendirilmesi, Ağrı Yönetiminin Temel ilkeleri, Ağrı kontrolünde farmakolojik ve farmakolojik olmayan yöntemler
8. Hafta
B.Sık Görülen Semptomların Yönetimi: Respiratuvar semptomlar (Dispne ve öksürük), GI Semptomlar: Anoreksi/Kaşeksi, konstipasyon, diyare, bulantı ve kusma)
9. Hafta
ARA SINAV
10. Hafta
B.Sık Görülen Semptomların Yönetimi (Devam), Genel/Sistemik: Yorgunluk, lenfödem, yara, hıçkırık, nöbet) Psikososyal: Depresyon, Anksiyete, Deliryum, Ajitasyon/Konfüzyon
11. Hafta
C. Son Saatler, Yaklaşan Ölüm Bulguları ve Hemşirelik Girişimleri
12. Hafta
Kayıp ve Yas: Yas, kayıp ve yoksunluk kavramları, Yas tipleri, yasın değerlendirilmesi, Kayıp, yas süreci ve hemşirelik bakımı
13. Hafta
YAŞAMIN SONUNDAKİ BAKIMDA SIK KARŞILAŞILAN ETİK SORUNLAR: A.Karar verme ve iletişimle ilgili durumlar, B. Yaşamın sonunda etik kararlar, Tedavinin sonlandırılması; Yararsız Tedavi; Ötenazi, Yeniden canlandırma işleminin uygulanmaması (DNR). C. Bakım ve rahatı sağlama ile ilgili durumlar
14. Hafta
Vaka sunumları (Grup çalışması), Final Sınavı
ZORUNLU YA DA ÖNERİLEN KAYNAKLAR
Kitaplar/Kitap Bölümleri 1. Palyatif Bakım (Semptom Yönetimi ve Yaşam Sonu Bakım.(Editör: Yıldırım Y.K., Fadıloğlu Ç). Ankara Nobel Tıp Kitabevleri, 2017 2. EREL, S (2009).Dünya da Palyatif Bakımın Durumu ve Hospis Sistemleri. içinde Türkiye?de Kanser Kontrolü. (Editör: Tuncer, A.M). Kanserle Savaş Dairesi Başkanlığı, Yayın No: 777, Ankara; ss: 287-298 3. Esper P, Kuebler KK (2008). Palliative Practices From A to Z for the Bedside Clinician (Second Edition) Oncology Nursing Society, USA 4. Özçelik H, Fadıloğlu Ç, Uyar M, Karabulut B(2010). Kanser Hastaları ve Aileleri İçin Palyatif Bakım Kitabı. http://www.onkohem.org.tr/sites/default/files/dosya/hastalar-icin/kanser-hastalari-ve-aileleri-icin-palyatif-bakim-kitabi.pdf 5. Namal A. Hospice Bir Kurumun Adı Değil Bir Yaklaşımın Adı. Klinik Etik Kültürel ve Hukuki Yönleriyle Yaşamın Sonuna İlişkin Kararlar Toplantısı, ANKARA, TÜRKIYE, 8 Mayıs 2013;s.74-84 6. Tanrıverdi,Ö., Kömürcü, S. Palyatif Bakım Ünitelerinde Yapılanma. Editör: Gülhan M, Yılmaz Ü. Akciğer Kanserinde Destek Tedavisi. Probiz Ltd. Şti. (Content Ed Net Türkiye) İstanbul, 2016, s:391-407 7. Can G, Aydıner A (Editörler). Akciğer Kanserinde Palyatif Bakım. Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul, 2015
Makaleler 1.Bag, B(2012). Almanya örneğinde sağlık sisteminde palyatif bakım uygulamaları. Türk Onkoloji Dergisi, 27(3):142-149 http://www.onkder.org/pdf/pdf_TOD_841.pdf 2. Elcigil, A (2012). Palyatif bakım hemşireliği. Gülhane Tıp Derg 2012; 54: 329-334 (http://www.scopemed.org/fulltextpdf.php?mno=30582 ) 3. Güç ZG, Yavuzşen T. Palyatif bakım nedir, ne değildir? Tanımı, amacı ve felsefesi. Çay Şenler F, editör. Onkolojide Palyatif Bakım. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2020. p.1-4. 4. Yıldırım Y(2015). Palyatif Bakım Çalışmaları ve Hemşireliğe Yansımaları. Turkiye Klinikleri J Intern Med Nurs-Special Topics 1(2):31-9 5. Uyar M, Köken İŞ. Ülkemizde palyatif bakımın güncel durumu, sorunlar ve öneriler. Çay Şenler F, editör. Onkolojide Palyatif Bakım. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2020. p.11- 4. 6.Karaalioğlu B, İmamoğlu Gİ, Çolak D. Palyatif bakımda hasta ve ailesinin değerlendirilmesi. Çay Şenler F, editör. Onkolojide Palyatif Bakım. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2020. p.39-45. 7. Kav S, Bağçivan G. Palyatif bakım eğitimi ve toplumsal bilinç. Çay Şenler F, editör. Onkolojide Palyatif Bakım. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2020. p.83-9.
Web sayfası Adresleri
Ulusal Palyatif Bakım Derneği, http://www.palyatifbakim.org/ Onkoloji Hemşireliği Derneği Palyatif Bakım Alt Grubu (www.onkohem.org.tr) Palyatif Bakım Hemşireleri Derneği: https://www.palhemder.org/
Uluslararası International Association for Hospice and Palliative Care IAHPC (www.hospicecare.com) European Association for Palliative Care (www.eapcnet.org) Hospice and Palliative Nurses Association-USA (www.hpna.org) End-of-Life Nursing Education Consortium (ELNEC) (www.aacn.nche.edu/elnec)
Kanıta Dayalı Uygulama Rehberleri
Palyatif Bakımda Ağrı Yönetimi Klavuzu (2016) http://www.palyatifbakim.org.tr/images/klavuzlar/AGRI.pdf
Basınç Ülserlerinin Tedavisi: Hızlı Başvuru Kılavuzu European Pressure Ulcer Advisory Panel and National Pressure Ulcer Advisory Panel. Prevention and treatment of pressure ulcers: quick reference guide. Washington DC: National Pressure Ulcer Advisory Panel; 2009. (Çev. Yara Ostomi İnkontinans Hemşireleri Derneği). Basınç Ülserlerini Önleme: Hızlı Başvuru Kılavuzu. Aralık 2010, Ankara. https://www.epuap.org/wp-content/uploads/2016/10/qrg_treatment_in_turkish.pdf
ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ
Anlatım,Tartışma,Örnek Olay İncelemesi
DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ VE GEÇME KRİTERLERİ
Sayısı
Toplam Katkısı(%)
Ara Sınav
1
35
Ödev
1
15
Toplam(%)
50
Yıl İçinin Başarıya Oranı(%)
50
Finalin Başarıya Oranı(%)
50
Toplam(%)
100
AKTS İŞ YÜKÜ
Aktivite
Sayı
Süresi(Saat)
İş Yükü
Ara Sınav
1
1
1
Kısa Sınavlara hazırlık
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi
14
8
112
Final Sınavına Hazırlık
1
7
7
Ders Saati
14
2
28
Ara Sınava Hazırlık
1
3
3
Laboratuvar
Final Sınavı
1
1
1
Ödevler
Toplam İş Yükü
152
Toplam İş Yükü / 30
5,06
Dersin AKTS Kredisi
5
DİL
Türkçe
STAJ / UYGULAMA
Yok
PROGRAM YETERLİLİKLERİ (P) / DERSİN ÖĞRENME KAZANIMLARI (Ö) MATRİSİ
